Tranh chấp hợp đồng mua bán hàng hóa hiện nay xảy ra rất nhiều, gây nên sự mâu thuẫn trên cơ sở lợi ích riêng của mỗi bên. Để giải quyết tranh chấp này, pháp luật hiện hành đã quy định rõ ràng các hình thức và phương án giải quyết tranh chấp và mâu thuẫn nếu xảy ra. Hãy cùng Marcomdo Academy tìm hiểu các phương án giải quyết tranh chấp hợp đồng mua bán hàng hóa.
Mục lục
I. Tổng quan về hợp đồng mua bán hàng hóa
1. Hợp đồng mua bán hàng hóa là gì?
Mua bán hàng hóa là hoạt động thương mại. Theo đó, bên bán có nghĩa vụ giao hàng, chuyển quyền sở hữu hàng hóa cho bên mua và nhận thanh toán; bên mua có nghĩa vụ thanh toán cho bên bán, nhận hàng và quyền sở hữu hàng hóa theo thỏa thuận.
Từ định nghĩa trên, có thể hiểu hợp đồng mua bán hàng hóa là sự thỏa thuận giữa các bên, theo đó bên bán chuyển quyền sở hữu tài sản cho bên mua và bên mua trả tiền cho bên bán. Đi kèm với hợp đồng mua bán hàng hóa, đó là phụ lục hợp đồng mua bán hàng hóa .
II. Những loại tranh chấp hợp đồng mua bán hàng hóa thường gặp
Tranh chấp hợp đồng mua bán hàng hóa thường xảy ra với các nội dung tranh chấp như sau:
- Bên bán giao hàng chậm;
- Bên bán giao hàng không đúng chủng loại, số lượng như đã cam kết trong hợp đồng hai bên ký kết;
- Bên mua vi phạm nghĩa vụ thanh toán;
- Bên bán vi phạm các điều kiện về thời điểm chuyển giao hàng hóa;
- Bồi thường thiệt hại do vi phạm hợp đồng.
III. Phương thức giải quyết tranh chấp hợp đồng mua bán hàng hóa
Các phương pháp giải quyết tranh chấp phổ biến hiện nay thường được áp dụng có thể kể đến là:
- Thương lượng giữa các bên;
- Hòa giải giữa các bên do một cơ quan, tổ chức hoặc cá nhân được các bên thỏa thuận chọn làm trung gian hòa giải;
- Giải quyết tại Trọng tài hoặc Tòa án.
1. Hình thức thương lượng
Thương lượng là phương thức giải quyết tranh chấp thông qua việc các bên tranh chấp cùng nhau bàn bạc, tự dàn xếp tháo gỡ những bất đồng phát sinh để loại bỏ tranh chấp mà không cần có sự trợ giúp hay phán quyết của bất kì bên thứ ba nào.
Đặc điểm chung của hình thức thương lượng:
- Phương thức giải quyết tranh chấp này được thực hiện bởi cơ chế nội bộ (cơ chế tự giải quyết) thông qua việc các bên tranh chấp gặp nhau bàn bạc, thỏa thuận để tự giải quyết những bất đồng phát sinh mà không cần có sự hiện diện của bên thứ ba để trợ giúp hay ra phán quyết.
- Quá trình thương lượng giữa các bên cũng không chịu sự ràng buộc của bất kỳ nguyên tắc pháp lý hay quy định mang tính khuôn mẫu của pháp luật về thủ tục giải quyết tranh chấp.
- Việc thực hiện kết quả thương lượng hoàn toàn phụ thuộc vào sự tự nguyện của mỗi bên tranh chấp mà không có bất kì cơ chế pháp lý nào bảo đảm việc thực thi đối với thỏa thuận của các bên trong quá trình thương lượng.
2. Hình thức hòa giải
Hòa giải là phương thức giải quyết tranh chấp với sự tham gia của bên thứ ba làm trung gian hòa giải để hỗ trợ, thuyết phục các bên tranh chấp tìm kiếm các giải pháp nhằm loại trừ tranh chấp đã phát sinh.
Đặc điểm chung của hình thức hòa giải:
- Việc giải quyết tranh chấp hợp đồng mua bán hàng hóa bằng hòa giải đã có sự hiện diện của bên thứ ba (do các bên tranh chấp lựa chọn) làm trung gian để trợ giúp các bên tìm kiếm giải pháp tối ưu nhằm loại trừ tranh chấp.
- Quá trình hòa giải của các bên tranh chấp không chịu sự chi phối bởi các quy định có tính khuôn mẫu, bắt buộc của pháp luật về thủ tục hòa giải.
- Kết quả hòa giải được thực thi hoàn toàn phụ thuộc vào sự tự nguyện của các bên tranh chấp mà không có bất kì cơ chế pháp lý nào bảo đảm thi hành những cam kết của các bên trong quá trình hòa giải.
3. Hình thức giải quyết tại tòa án
Giải quyết tranh chấp hợp đồng mua bán hàng hóa tại tòa án là phương thức giải quyết tranh chấp thương mại tại cơ quan xét xử nhân danh quyền lực nhà nước được tòa án thực hiện theo một trình tự, thủ tục nghiêm ngặt, chặt chẽ. Các phán quyết có hiệu lực của Tòa án được đảm bảo thi hành bằng sức mạnh cưỡng chế của Nhà nước.
Đặc điểm chung của hình thức giải quyết tranh chấp tại tòa án:
- Tòa án chỉ giải quyết tranh chấp thương mại khi có yêu cầu của các bên tranh chấp và tranh chấp đó thuộc thẩm quyền giải quyết của tòa án.
- Phán quyết của tòa án bằng bản án, quyết định nhân danh ý chí quyền lực nhà nước và được đảm bảo thi hành bằng sức mạnh của quyền lực nhà nước.
- Giải quyết tranh chấp thương mại bằng tòa án được thực hiện theo một trình tự, thủ tục chặt chẽ thông qua hai cấp xét xử của tòa án: cấp sơ thẩm và cấp phúc thẩm. Bên cạnh đó, để bảo vệ quyền, lợi ích của các bên bằng thẩm quyền của mình tòa án có thể thực hiện theo trình tự giám đốc thẩm, tái thẩm để xem xét lại các bản án, quyết định của tòa án cấp dưới đã có hiệu lực pháp luật.
- Phán quyết của tòa án có thể bị kháng cáo, kháng nghị theo quy định.
4. Hình thức trọng tài thương mại
Giải quyết tranh chấp hợp đồng mua bán hàng hóa bằng trọng tài thương mại là phương thức giải quyết tranh chấp thông qua hoạt động của trọng tài viên với tư cách là bên thứ ba độc lập nhằm chấm dứt các xung đột bằng việc đưa ra phán quyết trọng tài buộc các bên tôn trọng và thực hiện.
Đặc điểm chung của hình thức trọng tài thương mại:
- Trọng tài chỉ giải quyết tranh chấp thương mại khi có yêu cầu của các bên tranh chấp và tranh chấp đó phải thuộc thẩm quyền giải quyết của trọng tài.
- Chủ thể giải quyết tranh chấp thương mại là các trọng tài viên thực hiện thông qua Hội đồng trọng tài gồm một trọng tài viên độc lập hoặc hội đồng gồm nhiều trọng tài viên.
- Giải quyết tranh chấp thương mại bằng trọng tài thương mại bảo đảm sự kết hợp hai yếu tố: thỏa thuận và phán quyết.
- Trọng tài là một cơ chế giải quyết tranh chấp đảm bảo tính bí mật.
- Phán quyết của trọng tài là chung thẩm.
IV. Kết luận
Tranh chấp hợp đồng mua bán hàng hóa là điều xảy ra khá phổ biến giữa các bên dù không bên nào muốn việc này xảy ra. Pháp luật hiện hành có những quy định rõ ràng về những hình thức giải quyết khi có tranh chấp và mâu thuẫn xảy ra để đảm bảo quyền lợi cho các bên.
Ngoài thông tin trên, bạn đọc có thể khảo thêm các bài viết về nghiệp vụ luật và các loại hợp đồng tại MISA AMIS.
